جمیله خرازی: شرایط تحصیل زنان در افغانستان

حتی پس إز سقوط حکومت طالبان در کشور افغانستان در سال ٢٠٠٢ ،این کشور در ردهء پنجم إز لحاظ درصد افت تحصیلی در جهات قرار دارد. بیش إز نیمی إز مدارس این کشور به دلیل پایین بودن شرایط استاندارد تحصیلی و همىنطور نرسیدن تعداد دانش اموزان به حد نصاب، منحل می شوند. نیمی از اموزگاران حتی از تحصیلات متوسطه برخوردار نیستند.کتب اموزشی کمیاب است و دانش اموزان دسترسی کافی به اینگونه کتب ندارند.

 

تنها درسال ٢٠١٢ ، پانصد مدرسه به دست گروههای تندرو که مخالف تحصیل زنان در أین کشور هستند، تخریب و بالطبع منحل شد طبعا بالاترین افت تحصیلی در کشور افغانستان در زنان دیده می شود. فقر اقتصادی،فقر فرهنگی ، به ازدواج در اوردن دختران در زیر سن قانونی و عدم امنیت اجتماعی إز دلائل مهم این افت تحصیلی است.

 

میانگین سن ازدواج در دختران در سطح کشور ١٢ سال میباشد و غالبا به دلائل فرهنگی مذهبی و اقتصادی این دختران به ازدواج مردانی بسیار مسن تر از خود در می ایند.میانگین این تفاوت سنی بین ۴٠ تا ۵٠ سال است.

تعدادی از این دختران خردسال در فردای روز ازدواج به علت اسیبهای جسمی و جنسی به مراکز درمانی منتقل مى شوند و برخی به دلیل خونریزی ، عفونت یا بارداری در سن پایین جان خود را از دست میدهند. میانگین مرگ دختران زیر ١٢ سال به دلیل بارداری در افغانستان ، هشت برابر زنان در بالای این رده سنی است.

البته آمار دقیقی از این تلفات در دست نیست، چرا که تعداد زیادی از این دختران در مناطق محروم و دور از مراکز بهداشتی زندگی میکنند و حتی مرگ انها در مراکز اسناد رسمی به ثبت نمی رسد.

به دلیل ممنوعیت تحصیل زنان در دورها ۵ سالهء حکومت طالبان، تعداد اموزگاران زن در این کشور بسیار پایین است.حتی با وجود ازادی نسبی فضائ اموزشی در حال حاضر برأی زنان، به دلایل اجتماعی، اقتصادی، مذهبی والدین تمایل چندانی به ادامهء تحصیل دختران خود ندارند.

به همین سبب پس از سقوط دولت طالبان ، بسیاری از ارگانیزاسیون ها ، از جمله سازمان ملل متحد، همچنین دولتهای قدرتمند با پشتوانهء بالا ، همینطور ارگانیزاسیون های مستقل و غیر وابسته،میلیونها دلار را برای جبران این معضل ، چه در ساخت و احداث مدارس جدید و چه برأی تعلیم و تربیت اموزگاران برای تدریس، هزینه کرده اند.

با فراهم سازی شرایط برای تحصیل در این کشور،به جز درصدی از زنان که در شهرها ی بزرگ چون کابل زندگی می کنند، اکثریت قریب به اتفاق زنان افغان از تحصیلات برخوردار نیستند.

فقر اقتصادی ، فرهنگی ، ازدواج زیر سن قانونی، همچنین عدم اعتماد به نفس ، همچنان دست به گریبان زنان افغانیست و از حضور فعال انان در عرصهء تحصیلی و طبعاءاجتماعی، جلوگیری می کند.

طبق نتایج تحقیقات ارگانیزاسیون OXFAM در سال ٢٠١٣، مهمترین دلیل عدم شرکت زنان افغان در عرصه تحصیلی و اجتماعی ،فقر می باشد. این حقیقتیست مبرهن،بالأخص در مناطق محروم که خانواده ها دختران خود را در ازای مبالغی ناچیز ، به ازدواج مردان در میاورند و یا از این دختران به عنوان کارگر در مزارع استفاده میکنند و مجالی برای تحصیل انان باقی نمى ماند.

از سوی دیگر، در مناطق مرکزی تَر و شهر ها ، خانواده ها دختران خود را برای جبران کمبود درامد، به کارخانه های پارچه بافی و کارگاههای خیاطی میفرستند. دومین فاکتور عدم تحصیلات کافی در زنان افغان، ازدواج های زیر سن قانونی است. طبق گفتهء یکی از مدیران مدارس در شهر هرات،دختران به اجبار و غالباء به دلیل فقر والدین، به ازدواج مجبور می شوند و تحصیلات انها از سطح ابتدایی و یا صرفاء از حد خواندن و نوشتن، فراتر نمی رود.

جنایات و اعمال زور،سومین فاکتوری است که مانع از تحصیلات دختران در افغانستان می شود. درست است که سالهاست از سقوط دولت طالبان گذشته،اما همچنان گروه های تند روی مذهبی در این کشور به فعالیت های غیر قانونی خود ادامه می دهند و از مخالفان سر سخت تحصیلات زنان هستند و تنها محیط مجاز برای زنان را فضای بستهء خانه می دانند و با حمله به مدارس و تخریب انها و ایجاد رعب و ترس در خانواده ها شده و بالطبع خانواده ها نیز از ادامهء تحصیل دختران جلوگیری می کنند.

تنها در سال ٢٠٠٩ ، میانگین حملات و تخریب مدارس به دست این گروه های مذهبی تند رو، ۵٠ مدرسه در هر ماه بود، که این حملات با نزدیک شدن انتخابات دولتی، ٢۵٠ حمله و تخریب در هر ماه رسید. طبیعتاء وقتی حدود ٨٠٠ مدرسه تنها در یک سال تخریب شود با هدف مخالفت با تحصیل زنان،خانواده ها از فرستادن دختران خود جلوگیری می کنند.

واما اکنون با توجه به تغییرات شرایط اجتماعی سیاسی پس از سقوط طالبان و با وجود تمامی مشکلات اقتصادی فرهنگی، تعداد دانش اموزان در این کشور از مرز هشت میلیون گذشته و دو و نیم میلیون از این تعداد را دختران تشکیل میدهند،که با وجود تمامی مشکلات موجود ، بسیار قابل تقدیر است. امید است که در آینده، زنان افغان با تحصیلات تخصصی به بالاترین پتانسیل و توانایى های خود در عرصهء اجتماعی برسند.

در نوشته های بعدی به این نتایج و دست آوردها می پردازیم