جمیله خرازی: پیروزی زنان افغان در مخالفت با تغییر پوشش دختران در مراکز تحصیلی
در طی چند سال اخیر بخصوص ۲ سال گذشته، تغییرات اساسی و عمیقی در سیستم تحصیلی و همینطور آزادی زنان در کشور افغانستان صورت گرفته و رشد تحصیلی در زنان این کشور چشمگیر است، تا جایی که حتّی در مراکز تحصیلی زنان در عرصه ورزش و رشته‌های ورزشی فعالیت میکنند.البته همچنان مخالفت با این فعالیتها چه در عرصه اجتماعی و چه در بخش دولتی ،وجود دارد و هر از گاهی بخشنامه‌هایی از سوی دولت با مراکزِ تحصیلی ارسال میشود که مفاد آن در جهت محدودیت برای زنان در عرصه تحصیلیساما با تغییراتی که در سیستم به وجود آمده،امروز زنان افغان میتوانند در مقابل محدودیت‌های اعمال شده ایستادگی نمایند و به مخالفت بپردازند.
در این نوشته می‌پردازیم به یکی از اعتراضات از سوی زنان و دانش آموزانِ افغان به طرح جدید برای پوشش زنان در مرکزِ تحصیلی.
در ۱۴ ماه مارچ سال جاری ،وزارت آموزش و پرورش کشور افغانستان بخشنامه‌ای را صادر کرد.این بخشنامه حاوی تغییرات اساسی در پوشش دختران در مراکز تحصیل بود. و وزارت آموزش پرورش خواستار تغییر پوشش قدیم به یونیفرم جدید ،تا قبل از ۲۰ مارچ در تمامی مدارس بود.این بخشنامه موج اعتراضات گسترده‌ای را در کشور ایجاد کرد.تعدادی از زنانِ اکتیویست افغان دست به مخالفت با این بخش نامه زدند.بهانهٔ وزارتِ آموزش و پرورش برای این جابجایی به دلیل حملات اخیر گروه‌های تندرو و همچنین نامناسب بودن رنگ این پوشش بود.
طبق گفته وزیرِ آموزش و پرورش که در اخبار و روزنامه‌ها اعلان شد:
به خاطر انتقاداتی که دختران از پوشش رسمی در مراکز تحصیلی داشتند،تصمیم به تغییر این پوشش گرفته شد،چرا که رنگِ سیاه در هوای گرم و خشکِ افغانستان ،رنگ مناسبی برای پوشش نیست ،هم از لحاظ گرما و هم به خاطر خاک آلوده شدن این رنگ از هوای خشکِ این کشور، و همینطور انتقاد دختران از این رنگ به عنوان رنگی غمگین.یونیفرم‌ها در ۳ رنگ میباشد، آبی برای دانش آموزان ابتدایی، خاکستری برای دانش آموزان دورهٔ راهنمایی،سرمه‌ای برای دورهٔ دبیرستان
اما در این خبر که از سوی روزنامه‌ها به چاپ رسید اشاره‌ای به سایز و ابعاد این پوششِ جدید ،نشده بود.
اما برخی از مدیران مدارس دخترانه وقتی با مفاد بخش نامه روبرو شدند آن را با چند زن اکتیویست افغان در میان گذاشته و موجی از انتقادات به وجود آمد ، و کمپینی برای مبارزه با این بخش نامه راه اندازی شد.خانم بهار سهیلی،۳۱ ساله که یکی از فعالانِ اجتماعی در جهت آزادی زنان افغان میباشد اعلام کرد که این تغییر رنگ پوشش جدید نیست که باعث اعتراض شده بلکه ابعاد آن میباشد ; خانم سهیلی که خود قبل از دوران حکومت طالبان تحصیل کرده و تجربه یونیفرم سیاه را داشته می‌گوید که این درست است که این رنگ مناسب با آب و هوای افغانستان نیست اما ابعادِ این یونیفرم مانعی برای فعالیّت‌های روزانه نبود.
این پوشش با در نظر گرفتن فضای بسیار محافظه کرانهٔ مذهبی کشورمان و همینطور در عین حال با در نظر گرفتن راحتی،طراحی شده بود که دختران بتوانند در فعالیّت‌های ورزشی که در مدارس انجام میشود شرکت کنند.از سوی دیگر به خاطر شرایط ناامنِ کشور در مواقع لزوم بتوانند به راحتی بدوند و از مناطق خطرناک دور شوند.اما ابعاد این پوشش جدید مانع از هر گونه فعالیت برای دختران میشود.
دانش آموزانِ دورهٔ ابتدایی باید مانتویی که چند اینچ پایینتر از زانوان‌شان است بپوشند وقد این مانتو در دختران دورهٔ راهنمایی و دبیرستان به زمین می‌رسد،همچنین تمامی دوره‌های تحصیلی باید از مقنعه سفید با رعایت کاملِ شئوناتِ اسلامی عیناً مثل ایران ،یعنی هیچ تارِ مویی نباید از این حجاب بیرون باشد.خانم سهیلی بر این باور است که اجرای این بخشنامه اصلا عملی نیست چون دختران را از فعالیت و هرگونه حرکتی باز می‌دارد و مانع از انجام امور روزانه در محل تحصیل میشود.ایشان و عده‌ای از دگر فعالان اجتمایی،تظاهراتی اعتراض آمیز را برای تاریخ ۱۸ و ۱۹ مارچ بنامه ریزی کردند.
از سوی دیگر خانم فرشته ابراهیمی از دگر فعالان اجتمایی افغان که فارغ‌التحصیل از دانشگاهِ آمریکایی در افغانستان میباشد و در کابل زندگی می‌کند،اعلام کرد زنان افغان هرگز راضی به بازگشت به دورانِ حکومتِ طالبان نیستند و اگر این بخشنامه اجرا شود بدین معناست که سیاستِ دولتِ فعلی تفاوت چندانی با حکومتِ طالبان در مورد حقوق زنان قائل نیست.
زنان افغان میخواهند که از آزادی و حقوقِ برابر برخوردار باشند و این مقوله میسر نیست مگر با همبستگی و وحدت . زنان باید خود انتخاب کنند که از چه پوششی استفاده کنند.از سویی دیگر خانم میهان والی که از فعالان اجتمایی و استادِ کالج گتیسبورگ و همچنین عضو ارگانیزاسیون گلوبال چنج میکرس هستند به همراهِ خانوم زهرا بهمن نویسندهٔ افغانی که در لندن به سر میبرند،دست به کمپینی جهت مخالفت با این بخشنامه زدند.تمامی این فعالیتها در طی مدت کوتاهی به نتیجه رسید و در روز ۱۶ مارچ بیانیه‌ای از سوی دولت در موردِ این بخشنامه ،اعلام شد.
آقای اشرف غنی رئیس جمهور کشور افغانستان در طی بیانیه‌ای اعلام کردند که بخشنامهٔ وزارت آموزش و پرورش در موردِ پوششِ دختران که چند روز گذشته به مدارس ارسال شده بود ،قابل اجرا نمیباشد چرا که هماهنگ با فرهنگ،رسوم و شرایطِ اقلیمی کشور افغانستان نمیباشد و وزارتِ آموزش و پرورش باید روی طرحی کار کند که از طرف دانش آموزان ،مسئولین تحصیلی،و والدین هم قابلِ قبول باشد.
و طبیعتاً خانم سهیلی و دیگر دوستان فعال در امور اجتمایی که تظاهرات را بر علیه این بخشنامه در روز ۱۸ مارچ برنامه ریزی کرده بودند،آنرا کنسل کردند،اما ایشان اعلام کردند که همچنان منتظر بخشنامهٔ بعدی هستند که از طرفِ وزارت آموزش پرورش به مدارس ارسال خواهد شد.در انتها این نقطه عطفی بود برای یه جنبش ملی از سوی زنانِ افغان ،که صدای اعتراض خود را به دولت برسانند.
