جمیله خرازی: تحول و پیشرفت در اطلاعاتِ کامپیوتری بینِ زنان در افغانستان

چندی پیش خبری در رسانه‌های عمومی‌ به چاپ رسید با این مضمون که دو خواهر افغان، انقلابی دیجیتالی درعرصه تعلیم روش‌های کد گذاریِ کامپیوتر، به دختران محصل افغانی  به وجود آورده اند.

با اینکه سالهاست حکومت طالبان در این کشور سقوط کرده،اما هنوز بسیاری از اقشار جامعه‌ در این کشور بر این باور هستند که جایگاه زنان تنها در محیط بسته خانه میباشد.اما این دو خواهر افغان با تدریس به دختران  در زمینه ی کامپیوتر  و کاد نویسی،انقلابی را در این کشور ،چه از لحاظ دیجیتال و چه از لحاظ فرهنگی‌ اجتماعی،به وجود آورده اند.

هرات،سومین شهر بزرگ افغانستان،مزین به قلعه ی باستانی و مساجد  کشی کاری که از لحاظ زیبایی‌ زبانزد میباشند،هر صبح شاهد تکاپوی مردمانیست که کسب و کار روزانه ی خود را آغاز میکنند.در این میان گروهی از دختران نیز رهسپار دبیرستان  گوهرشاد بیگم میباشند و مشتاقانه  در انتظار شروع کلاس کامپیوتر هستند که در اتاقی به رنگ آبیِ درخشان ،برگزار میشود.

هزینهٔ تعلیم و همینطور تهیه ی کامپیوتر‌های موجود در این کلاس از سوی ارگانیزاسیون دیجیتال سیتیزن پرداخت میشود  و گردانندگان این ارگانیزاسیون رویا و الاهه محبوب میباشند و مسئول امور مالی و تامین هزینهین ارگانیزاسیون با آقای فرانچسکو روللی می‌باشد.

حضور دختران در این کلاس و تکاپوی آنها دیدنیست،بعضی‌ در حال تایپ برخی‌ در حال جستجو در وب سایت‌های متفاوت و و برخی‌ دیگر  با علاقهٔ فراوان پیگیر آخرین رویداد‌های مٔد در دنیا هستند.

هیلا، یکی‌ از دختران محصل در مدرسه گوهر شاد  می‌گوید:

در این کلاسها  یاد گرفتیم که چگونه از جی‌ میل،ای میل،توییتر،وایبر،وب سایت‌های پخش فیلم‌های سینمایی و غیره ،استفاده کنیم.همینطور بتوانیم با دنیای خارج از سرزمینمان ارتباط برقرار کنیم و با فرهنگ‌های متفاوت آشنا شویم.بدین صورت تحقیقات در هر زمینه به وسیله ی کامپیوتر را فرا گرفتیم.تحصیل در این کلاس دریچه‌ای شد که بتوانیم با علوم دیجیتال و کامپیوتر آشنا شویم.

امروز،زنان افغان از حقوق اجتماعی بالاتری برخوردار هستند،همه چیز حتّی ظاهر این سرزمین نیز رو به تغییر می‌باشد.خیابان‌های شهرِ کابل،پایتخت این کشور تصویر متفاوتی را به بیننده القا می‌کند.برخی‌ از زنانِ افغان  همچنان با حجاب کامل ،با پوشیدن چادر‌های  آبی سنتی‌ این کشور،سر تا پا را میپوشانند،و اما تعداد بیشماری از دختران و زنان را با شلوارهای جین  و ژاکت‌های چرمی  میبینیم که با کفش‌های روباز  و سر‌های بدون حجاب در حالی‌ که روسری خود را به دسته ی کیف خود گره زده اند  به سوی محل کار ،مدرسه و کالج ،روانه هستند.

اما همچنان بخش بزرگی‌ از جامعهٔ کشور افغانستان تحت تاثیر سیاست‌های سرکوب گرانهٔ دورهٔ حکومت طالبان ،با این باور هستند که تنها مکان جایز برای حضور زن،تنها،حریم منزل می‌باشد و نه بستر نامحدود اینترنت.

و اما خواهران محبوب با تلاش نامحدود خود چه در زمینه فراهم کردن کامپیوتر و کمک‌های مالی و چه تدریس و راه کار‌های استفاده از کامپیوتر به دختران ،قدم‌های موثری  را در این زمینه بر داشته اند.

الهه محبوب در این زمینه گفت:در حل حاضر بیشترین تلاش ما در زمینه تعلیم علوم اطلاعاتی‌ دیجیتال می‌باشد و می‌خواهیم که زنان افغان در این زمینه از اطلاعات کافی‌ برخوردار باشند،چرا که برای امروز  و همینطور آینده‌شان بسیار موًثر است.

در حال حاضر ارگانیزاسیون دیجیتال سیتیزن سیزده مرکز تعلیم کامپیوتر را در شهر‌های هرات و کابل بنیان گذاری نموده  و پنجاه پنج هزار زن افغان  از سرویس‌های این مراکز بهره میبرند.این در حالیست که زنان به دلیل ایجاد مزاحمت  از سوی مردان  و همینطور افراد تند رو و عامی‌ ،نمیتونندب راحتی‌ از اینترنت کافه‌های شهر‌ها استفاده کنند.

 الهه محبوب در این زمینه  اشاره به تعلیم به پنج هزار دختر افغان در زمینه‌های تخصصی علوم کامپیوتر و کاد گذاری،نمود که قدم موثری در اشایهٔ این تخصص، در سطح کشور دارد.

او گفت:

"این دختران بسیار مشتاق یادگیری هستند و از طریق اینترنت می‌توانند ارتباطات زیادی را با سراسر دنیا داشته باشند ،با دوستانِ خود در دنیای مجازی دیجیتال صحبت و ردّ و بدل اطلاتی‌ داشته باشند و حتّی برخی‌ از آنان تصمیم دارند که به دانشگاه رفته و در زمینه ی کامپیوتر تحصیلات خود را به پایان برسانند."

خانواده ی محبوب  در طی‌ استقرار شورویِ سابق و شروع  جنگ در افغانستان ،  به کشور همسایه یعنی‌ پاکستان و سپس به ایران نقل مکان کردند و در سال دو هزار و سه‌ یعنی پس از سقوط  دولت طالبان ،به کشورشان بازگشتند.

الهه و رویا محبوب، فارغ‌التحصیل از دانشگاه  هرات در رشتهٔ علوم کامپیوتری  هستند و کمپانی مشاوره ی علوم کامپوتری و نرم افزار  افغان  را در سال دو هزار و ده بنیان گذاری کردند.بیش از نیمی از کارکنانِ این شرکت را زنان تشکیل میدهند.

 از مشتریان این کمپانی می‌توان از دفتر وابسته به سازمان ناتو  در افغانستان، و همچنین،اکثر وزارت خانه‌های دولت افغانستان، نام برد.

نام رویا محبوب  از سوی مجله ی تایم ، در لیست صد انسان تاثیر گذار در سال دو هزار و سیزده،قرار گرفت. و اما این موفقیت‌ها به اسانی‌ کسب نشده،به خصوص در فضای متشنّج و خفقان سیاسی سالهای بعد از سقوط طالبان، خواهران محبوب پس از تأسیس این کمپانی،بدفعات بوسیلهٔ تماس‌های تلفنی ناشناس،ای میل،نامه‌های بدون آدرس،و غیره،تهدید به مرگ شده اند، در صورتی‌ که شرکتشان را منحل نکنند .این تهدیدات تنها از سوی گروه‌های تند روی مذهبی‌ نبود،بلکه بسیاری از خانواده‌ها و والدینِ دختران محصل مخالف با فعالیت‌های این مؤسسه بودند .

و اما، هر بار خواهران محبوب  با دلیل و برهان  این مخالفین را قانع کرده اند که فعالیت این مؤسسه ،آیندهٔ مثبتی را  برای آنان و دخترانشان به ارمغان خواهد آورد و حتّی میتواند کمک به شرائط مادی و اقتصادی آنان بکند.و تا به امروز  توانسته اند بخش عظیمی‌ از آنان را مجاب کنند،اما همچنان هر از گاهی تهدید میشوند،اما این تهدیدات تاثیری در هدف آنان ندارد و همچنان با انرژی بالا به سوی هدفشان که رشد و شکوفایی هر چه بیشتر استعداد‌های زنان افغان است، میتازند.